Większość z nas kojarzy beta karoten przede wszystkim z marchewką. Rzeczywiście, znajdują się w niej spore ilości tej prowitaminy A, jednak nie jest ona jej jedynym źródłem. Choć beta karoten możemy znaleźć przede wszystkim w żywności, sporo osób sięga także po dedykowane suplementy diety. W jakich sytuacjach rzeczywiście warto je przyjmować?
Jakie funkcje pełni beta karoten w naszym organizmie?
Na początek zastanówmy się, jaką właściwie rolę w naszym organizmie pełni beta karoten? Przede wszystkim chroni on przed szkodliwym działaniem wolnych rodników, a dodatkowo zapobiega skutkom stresy oksydacyjnego. Korzystnie wpływa na nasz układ trawienny, bierze też udział w budowaniu procesów odpornościowych. Beta karoten jest niezwykle istotny dla osób, które borykają się z problemem podwyższonego cholesterolu. Obniża on bowiem poziom złego cholesterolu, jednocześnie zapobiegając miażdżycy oraz chorobom serca. Beta karoten ma niemałe znaczenie dla naszej skóry, bowiem nadaje jej piękną, brzoskwiniową barwę. Przyjmując odpowiednie ilości beta karotenu, możemy stworzyć wrażenie skóry “muśniętej słońcem”, nawet w jesienne czy zimowe dni. Z drugiej strony pamiętajmy, że w przypadku zbyt dużych ilości beta karotenu w organizmie, skóra może stać się pomarańczowa, co stanowi już defekt estetyczny. Beta karoten chroni przed szkodliwym działaniem promieni ultrafioletowych, i to nie tylko latem. Pamiętajmy, że jesienią czy zimą również jesteśmy na nie narażeni, zwłaszcza w przypadku zbyt długiej ekspozycji na słońce. Beta karoten w parze z witaminą E regeneruje skórę i nadaje jej piękny, młody wygląd.
Naturalne źródła beta karotenu
Beta karoten znajdziemy przede wszystkim w żywności, a konkretnie w świeżych warzywach oraz owocach. Najczęściej, chcąc uzupełnić jego niedobory, sięgamy po marchewkę. Rzeczywiście, znajdują się w niej spore ilości beta karotenu. Warto także spożywać pomidory, morele, bataty, melony czy wiśnie. Spore ilości beta karotenu znajdziemy też w bakłażanach. Pomocniczo możemy również sięgnąć po algi morskie, które są bogate w beta karoten. Pojawia się pytanie, czy zdrowa dieta jest w stanie zaspokoić zapotrzebowanie organizmu na beta karoten? Oczywiście, jednak muszą się w niej znajdować spore ilości warzyw oraz owoców, zawierających tenże składnik. Najłatwiej o spore dawki beta karotenu jest zadbać latem, gdy mamy dostęp do świeżych i smacznych warzyw oraz owoców. W naszej diecie znajduje się wtedy sporo pomidorów, moreli czy melonów. Chętnie sięgamy też po sok marchewkowy. O wiele trudniej jest natomiast zimą oraz w porze wczesnowiosennej, gdy dostęp do warzyw i owoców jest mocno ograniczony.
Kiedy warto suplementować beta karoten?
Suplementacja beta karotenu budzi wiele wątpliwości wśród lekarzy. Wielu z nich uważa, że nie ma potrzeby sięgać po suplementy diety, gdyż beta karoten z pożywienia jest dosyć dobrze wchłaniany, stąd wystarczy zadbać o odpowiednią dietę. Niemniej jednak w niektórych przypadkach suplementacja staje się koniecznością. Ma to miejsce głównie wtedy, gdy nie jesteśmy w stanie przyjmować właściwych ilości beta karotenu wraz z żywnością. Bardzo często dotyczy to osób chorych, na przykład na nowotwory. Podczas chemio czy radioterapii chorzy zwykle nie mają apetytu, natomiast beta karoten jest im wtedy potrzebny, gdyż wspomaga regenerację organizmu na poziomie komórkowym. Suplementacja beta karotenu jest ważna również w przypadku osób starszych, których dieta też bywa uboga w warzywa i owoce. Pacjenci ze schorzeniami układu pokarmowego, którzy nie powinny spożywać zbyt wielu warzyw i owoców, także powinni suplementować beta karoten. Niemniej jednak kwestię tą powinniśmy każdorazowo omówi z lekarzem prowadzącym. Beta karoten w tabletkach to doskonałe rozwiązanie dla osób wrażliwych na słońce, które łatwo ulegają poparzeniom. Być może powodem takiego stanu rzeczy jest właśnie niski poziom beta karotenu w organizmie.
Kto nie powinien przyjmować beta karotenu w formie suplementów diety?
Choć suplementacja beta karotenu w wielu przypadkach może przynieść spore korzyści, nie wszyscy pacjenci powinni się na nią decydować. Małe dzieci w większości przypadków nie powinny przyjmować beta karotenu w formie tabletek. Kwestię ewentualnego uzupełniania niedoborów zawsze należy omówić z lekarzem pediatrą. Suplementy, które mają w składzie beta karoten, nie powinny być przyjmowane przez kobiety w ciąży oraz karmiące piersią. Dowiedziono, że zbyt duże ilości karotenoidów mogą niekorzystnie wpływać na płód, prowadząc nawet do poronienia. Suplementacji nie wdrażajmy, jeśli zdiagnozowano u nas choroby nerek bądź wątroby. Nadmiar beta karotenu w organizmie obciąża bowiem te organy, doprowadzając do ich niewydolności. Pamiętajmy, aby suplementów diety z beta karotenem nie przyjmować przez dłuższy okres czasu. Zwykle wystarczy kilka tygodni kuracji, aby uzupełnić niedobory. Beta karoten w nadmiarze wpływa bowiem niekorzystnie na funkcjonowanie organizmu. W tym przypadku nie obowiązuje więc zasada, że im więcej, tym lepiej.
